افزایش سرمایه چیست؟

افزایش سرمایه یکی از روش‌های تامین مالی شرکتهاست.شرکت‌ها برای اینکه بتوانند فعالیت‌های خود را توسعه دهند و قدرت رقابت خود را حفظ و یا افزایش دهند اقدام به افزایش سرمایه می‌کنند. در برخی از مواقع نیز این کار به منظور اصلاح و بهبود ساختار مالی شرکت صورت می‌گیرد. این تامین منابع مالی جدید می‌تواند به شکل‌های مختلفی صورت پذیرد.
هنگامی که یک شرکت بخواهد در بورس اوراق بهادار سرمایه خود را افزایش دهد باید تعدادی سهام جدید منتشر کند و به سهامداران بفروشد تا مبلغ مورد نیاز برای افزایش سرمایه را تأمین کند. تفاوت اصلی بین انواع روش‌های افزایش سرمایه، در محل تامین این منابع جدید است.

راه‌های افزایش سرمایه

معمولا روند افزایش سرمایه در شرکت‌ها به این شکل است که در مرحله اول هیئت مدیره شرکت پیشنهاد خود را به همراه دلایل کافی در خصوص افزایش سرمایه به سهامداران شرکت ارائه می‌کند. این پیشنهاد درمجمع عمومی فوق العاده شرکت مورد رای گیری سهامداران شرکت قرار می‌گیرد سپس در صورت تصویب این پیشنهاد در مجمع و پس از ارائه مجوز از سوی بورس، افزایش سرمایه شرکت صورت می‌گیرد. قیمت سهام شرکت پس از افزایش سرمایه، دستخوش تغییر می‌شود. این که افزایش سرمایه شرکت از چه روشی انجام شود، اثرات متفاوتی در این تغییرات قیمت دارد.

انواع افزایش سرمایه

افزایش سرمایه را میتوان به ۴دسته کلی تقسیم‌بندی کرد:
۱. از محل سود انباشته (سهام جایزه)
۲. از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران
۳. از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها
۴. به روش صرف سهام

۱. افزایش سرمایه از محل سود انباشته

یکی از روش‌های افزایش سرمایه، افزایش سرمایه از محل سود انباشته است که بر اساس قانون تجارت، شرکت‌ها وظیفه دارند سالیانه درصدی از سود خود را نزد خود نگهداری کنند و در نهایت این سود در حسابی تحت عنوان سود انباشته در صورت‌های مالی آن شرکت ثبت خواهد شد.
در دورانی که یک شرکت سود انباشته خوب و مناسبی دارد، تصمیم می‌گیرد که افزایش سرمایه خود را به روش افزایش سرمایه از محل سود انباشته انجام و منابع جدید مورد نیاز خود را تامین کند.
پس به دلیل اینکه سهامداران پولی برای سهام جدید خود پرداخت نمی‌کنند به این سهام ، سهام جایزه هم گفته می‌شود. در روش سود انباشته درصد مالکیت شما در شرکت تغییری پیدا نمی‌کند. یعنی به همان نسبت که سرمایه شرکت زیاد می‌شود تعداد سهام شما نیز افزایش پیدا می‌کند. از نظر تئوریک میزان دارایی شما نیز تغییری نمی‌کند، یعنی به همان نسبت که تعداد سهام شما زیاد می‌شود قیمت سهام کاهش پیدا می‌کند.

فرمول محاسبه در این روش به شرح زیر است:

2.افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده

زمانی که سود انباشته در شرکتی مناسب نباشد و هیئت مدیره تصمیم بگیرند که منابع مالی جدیدی را به شرکت وارد کنند این عمل از طریق محل آورده نقدی سهامداران انجام می‌شود. چون افزایش سرمایه از طریق افزایش سرمایه از محل آورده نقدی صورت می‌گیرد به همین علت نیاز به تأمین منابع جدیدی از طرف سهامداران فعلی شرکت دارد و شرکت در ابتدا حق استفاده و حضور در آن را به سهامداران شرکت خواهد داد؛ که این مسئله بدین معنا است که اوراقی به اسم حق تقدم سهام در اختیار سهامداران فعلی قرار خواهد گرفت و سهامدار در مدت زمان مجاز برای معاملات این اوراق که حدودا ۲ ماه است می‌توانند برای پذیره‌نویسی از دو روش زیر اقدام کند:
پرداخت مبلغ اسمی سهام: در این روش شما به ازای هر سهم باید مبلغی را دراین بازه زمانی ۲ماهه به شرکت پرداخت نمایید. این مبلغ در ایران معمولا ۱۰۰۰ ریال (قیمت اسمی سهم) است. با این کار پس از طی شدن مراحل افزایش سرمایه، حق تقدم شما تبدیل به سهم عادی می‌شود.
فروش حق تقدم: اگرشما به هر علتی تمایل نداشته باشید که از حق تقدم‌های خود استفاده کنید می‌توانید در این بازه زمانی ۲ ماهه حق تقدم‌های خود را به سرمایه گذاران دیگر بفروشید. این حق تقدم‌ها مثل سهام عادی در بورس قابل معامله هستند. مثلا حق تقدم ایران خودرو با نماد خودرو، با نماد خودروح معامله می‌شود. قیمت حق تقدم به اندازه آورده شما (معمولا ۱۰۰۰ ریال) از قیمت روز سهم اصلی در بازار کمتر است.

3.افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی دارایی‏‌های شرکت

شرکت‌ها در حساب‌های حسابداری خود هر دارایی که خریداری می‌کنند را به همان ارزش و قیمتی ثبت می‌کنند که در روز اول خریده‌اند. اما با گذشت زمان به ارزش این دارایی‌ها افزوده می‌شود، اما در ساختار حسابداری لحاظ نمی‌شود. برای مثال اگر یک ساختمان به قیمت یک میلیارد خریده شود، در سیستم حسابداری آن را به همان قیمت یک میلیارد ثبت می‌کنند، با اینکه بعد از ۲۰ سال آن زمین ممکن است ۱۰۰ میلیارد بیارزد.
بر اساس قوانین یک راه وجود دارد که می‌شود این ارزش‌ها را به روز کرد و به آن تجدید ارزیابی دارایی‌ها می‌گویند. ارزش روز ملک یا چیزی که داریم را حساب می‌کنیم و مثلا یک میلیارد را به ۱۰۰ میلیارد تغییر می‌دهیم. در اینجا ۹۹ میلیارد اضافه ارزش دارایی در حساب‌های حسابداری پدید می‌آید که به آن مازاد تجدید ارزیابی می‌گویند. در روش افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها پولی به شرکت وارد نخواهد شد و تنها اتفاقی که رخ می‌دهد یک عملیات حسابداری در صورت‌های مالی شرکت است. در واقع در این روش به همان میزان که تعداد سهام شما افزایش پیدا می‌کند قیمت آن کاهش پیدا خواهد کرد، به همین علت تغییری در دارایی شما رخ نخواهد داد.

4. افزایش سرمایه به روش صرف سهام

در هنگام افزایش سرمایه، شرکت از هر یک از سهام داران خود می‌خواهد درازای دریافت سهم، مبلغی را به شرکت بپردازند. مبلغی که سهام داران درازای دریافت سهام پرداخت می‌کنند، می‌تواند از مبلغ اسمی هر سهم شروع‌شده تا به قیمت بازار برسد. در افزایش سرمایه به این شیوه به‌جای انتشار سهام عادی با ارزش اسمی، پذیره‌نویسی سهام جدید به قیمت بازار صورت می‌گیرد. در ایران معمولاً از سهام داران می‌خواهند به ازای هر سهم ۱۰۰۰ ریال (معادل ارزش اسمی) به‌حساب شرکت واریز کنند. چنانچه شرکت از سهام داران مبلغ ۱۲۰۰ ریال بابت هر سهم دریافت کند، ۲۰۰ ریال اضافی (مابه‌ التفاوت) مازاد بر ارزش اسمی است که به‌عنوان صر‌ف سهام در بخش حقوق صاحبان سهام در سمت چپ ترازنامه شرکت نشان داده می‌شود. افزایش سرمایه با صر‌ف سهام جزء منابع تأمین مالی محسوب می‌شود.

در این روش شرکت سرمایه خود را به مبلغ بیشتری از قیمت اسمی و از طریق پذیره‌نویسی به فروش می‌رساند. تفاوت حاصل از قیمت فروش و قیمت اسمی سهام، به‌حساب اندوخته منتقل شده و یا در قالب سهام جدید به سهام‌دار قبلی داده می‌شود. چون در این روش شرکت مبلغ موردنظر خود را در مدت کمتری، از طریق پذیره‌نویسی تأمین می‌کند، این شیوه افزایش سرمایه بیشتر موردتوجه شرکت‌ها قرارگرفته است. افزایش سرمایه به‌صرف می‌تواند با صدور حق تقدم خرید سهام یا سلب حق تقدم از سهام‌دار موجود، به‌صورت عرضه عمومی سهم صورت پذیرد.

اطلاع از افزایش سرمایه شرکت مورد نظر

گزارش‌های مربوط به افزایش سرمایه شرکت‌ها میتوان از سامانه کدال مشاهده کرد برای اطلاع از افزایش سرمایه شرکت‌ها ابتدا باید وارد سامانه کدال شوید و با جستجوی نام نماد شرکت مورد نظر خود از زمان و اطلاعات دقیق افزایش سرمایه شرکت مورد نظر خود مطلع شوید.