حق تقدم سهام
تعریف حق تقدم
هنگامی که یک شرکت افزایش سرمایه میدهد، به نسبت درصد افزایش سرمایه تعداد سهام آن نیز افزایش پیدا میکند.و به‌همین‌دلیل سهامداران یک شرکت که خواهان حفظ حقوق و منافع خود در شرکت هستند، این انتظار را دارند که بعد از افزایش سرمایه شرکت، درصد مالکیت خود در شرکت را نسبت به قبل از افزایش سرمایه حفظ بکنند. براساس قانون تجارت این حق برای سهامداران شرکت در نظر گرفته می‌شود. و درصورتی که یک شرکت سهام جدیدی برای فروش منتشر کند، سهامداران فعلی در خرید این سهام جدید اولویت دارند. به این اولویت در خرید سهام نسبت به سهامداران جدید، حق تقدم خرید سهام گفته می‌شود.
برای مثال فرض کنید شرکتی ۵۰درصد افزایش سرمایه میدهد بنابراین تعداد سهام‌های شرکت نیز به همین میزان افزایش پیدا میکند اگر شما ۱۰۰ سهم از این شرکت را قبل از افزایش سرمایه داشته اید. در صورتی که این شرکت افزایش سرمایه بدهد و تعداد سهام شما تغییری نکند. میزان مالکیت شما در شرکت نسبت به حالت قبل از افزایش سرمایه، کاهش پیدا می‌کنند. و برای اینکه درصد مالکیت شما ثابت بماند، شرکت این حق را به شما میدهد که به نسبت درصد افزایش سرمایه، حق تقدم در خرید سهام جدید منتشر شده داشته باشید. در نتیجه شما به اندازه ۵۰ درصد از تعداد سهام جدیدی که داشته‌اید، حق تقدم سهام خواهید داشت.
روش و زمان استفاده از حق تقدم چگونه است؟
سهامدارانی که حق تقدم دریافت می‌کنند می‌توانند با پرداخت ارزش اسمی سهم که در حال حاظر ۱۰۰ تومان به ازای هر حق تقدم، حق تقدم‌هایشان را به سهم معمولی تبدیل کنند. برای انجام این کار سهامداران باید فرم شرکت در افزایش سرمایه را پر کنند و بعد از واریز مبلغ موردنظر، رسید پرداخت وجه را همراه با فرم افزایش سرمایه برای شرکت بفرستند.
مهلت استفاده از حق تقدم، شماره حساب شرکت و نحوه ارسال فرم شرکت در افزایش سرمایه در اطلاعیه‌ای که از طرف شرکت منتشر می‌شود ذکر شده است. شرکت ملزم است تمام این اطلاعات را در سایت کدال منتشر کند.
دامنه نوسان حق تقدم
دامنه نوسان برای خرید و فروش نماد حق تقدم شرکت‌ها ۲ برابر دامنه نوسان سهام عادی است؛ یعنی یک نماد حق تقدم در طول روز می‌تواند مثبت ۱۰ درصد و منفی ۱۰ در صد نسبت به قیمت پایانی روز گذشته نوسان داشته باشد. پس افرادی که آن را خرید و فروش می‌کنند باید با این علم که ریسک این کار بیشتر از خرید و فروش سهام عادی است، این کار را انجام بدهند. چرا که در این حالت در طول روز در بیشترین حالت می‌تواند حدود ۲۰ درصد نوسان داشته باشد. در صورتی که این دامنه نوسان برای سهام عادی نزدیک به۱۰درصد است.
نحوه فروش حق تقدم
بعضی از سهامداران ممکن است تمایلی نداشته باشند که در افزایش سرمایه شرکت کنند، برای این افرادعدم شرکت در افزایش سرمایه وجود دارد به همین دلیل بعد از برگزاری مجمع شرکت یک نماد حق تقدم نیز در بازار برای آن شرکت تعریف می‌شود تا سهامداران بتوانند از طریق آن نماد، حق‌های خود را به فروش برسانند برای مثال اگر شما ۱۰۰۰ سهم خودرو و ۵۰۰ حق خودرو بعد افزایش سرمایه داشته باشید. شما می‌توانید مثل سهام عادی حق تقدم خود را نیز از طریق کارگزاری و یا از طریق سیستم آنلاین به فروش برسانید. معمولا قیمت حق تقدم به اندازه همان مبلغ اسمی (۱۰۰ تومان) از قیمت سهم عادی کمتر است. البته این اختلاف می‌تواند به دلایل متعددی کمتر یا بیشتر از این عدد نیز باشد.
حق تقدم استفاده نشده چیست؟
ممکن است فردی فرم شرکت در افزایش سرمایه شرکت را تکمیل نکند و همچنین حق تقدم خود را نیز در مهلت معین شده به فروش نرساند. در این حالت اصطلاحا به این حق تقدم ها، حق تقدم استفاده نشده گفته می‌شود. در این حالت، شرکت آن‌ها را از طریق آگهی و به روش حراج به فروش می‌رساند. سپس کارمزدهای فروش از مبلغ مربوطه کسر شده و باقیمانده آن را به حساب سهامداران واریز میکند.
قیمتی که این حق تقدم‌ها به فروش می‌رسد معمولا نزدیک به قیمت آخرین روزهای معامله نماد حق تقدم است؛ اما ممکن است از آن کمتر و یا بیشتر هم باشد. باید این نکته را در نظر داشت که هر فردی که در زمان برگزاری مجمع شرکت سهامدار باشد، مشمول تصمیمات مجمع از قبیل افزایش سرمایه و … می‌شود. پس حق تقدم سهام به افرادی تعلق می‌گیرد که در زمان برگزاری مجمع شرکت، سهامدار بوده اند.
مفهموم حق تقدم استفاده نشده چیست؟
هنگامی‌که سهامدار در زمان ۶۰ روز، برای پذیره‌نویسی اقدام نکند و یا در آن بازه تعیین‌شده اقدام به فروش حق تقدم سهام خود نکند، در این صورت این حق تقدم‌ها را حق تقدم استفاده‌نشده نام‌گذاری می‌کنند. در چنین حالتی شرکت، حق تقدم‌های استفاده‌نشده را به فروش می‌رساند و وجه حاصل از فروش را پس از کسر هزینه‌های مربوطه در بازه زمانی معمولاً یک‌ماهه به‌حساب سهامداران واریز میکند.
فروش حق تقدم استفاده‌نشده برای سهامدار با ریسک‌هایی مواجه است؟
مالکان حق تقدم سهام در قیمت فروش دارایی خود نقشی ندارند، ولی سعی شرکت در آن است که در تعیین قیمت فروش این حق‌تقدم‌ها به‌صورت منصفانه عمل نماید. از زمان پایان مهلت پذیره‌نویسی تا زمانی که شرکت بخواهد وجه حاصل از فروش حق تقدم‌های استفاده‌نشده را به سهامدار پرداخت کند، دارایی مذکور فاقد قابلیت نقدشوندگی خواهد بود.
واگر سرمایه‌گذار برای مدت طولانی از وضعیت دارایی خود بی‌خبر باشد، برای دسترسی به اطلاعات مرتبط با مطالبات ناشی از فروش حق‌تقدم‌های استفاده‌نشده می‌تواندبا امور سهام شرکت تماس بگیرد.
نکته پایانی :
یکی از روش‌های تأمین مالی برای اصلاح ساختار مالی شرکت و یا توسعه طرح‌ها و پروژه‌های خود، استفاده از افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران است. در این حالت سهامداران فعلی برای شرکت در افزایش سرمایه در اولویت اول هستند؛ اما بقیه فعالین بازار سرمایه نیز می‌توانند در این افزایش سرمایه شرکت کنند.
دیدگاهتان را بنویسید